Glitch

Glitch කියන වචනෙ තේරුම කුමක් හෝ යන්ත්‍රයක හෝ උපකරණයක හදිසියේ ඇතිවන තාවකාලික දෝෂයක් යන්නයි. මේ වචනය බොහෝ විට භාවිතා වෙන්නේ පරිගණකයක, රූපවාහිනී තිරයක හෝ ප්‍රක්ෂේපණ යන්ත්‍රයක තිරයක් හදිසියේ ඇණහිටිමින් ඇතිවන අපැහැදිළි ව්‍යාකූල අවස්ථාව හැඳින්වීමටයි. එවන් අවස්ථාවක ඔබට දකින්න ලැබෙන්නේ සැබෑ තත්වය හෝ රූපය කුඩා අංශු හෝ කොටු වශයෙන් කැඩී ගොස් අපිළිවෙල කොළාජ් චිත්‍රයක් ලෙසයි. ඇතැම් විට සැබෑ රූපයෙහි දළ සේයාවක් ඔබට ඔබගේ සිත තුළ මවාගත හැකි වුවත් එය සැබෑම තත්වයද?, කරදරකාරී මෙන්ම අපැහැදිළි තත්වය කොයි මොහොතේ අවසානවේද යන නොසන්සුන් හැඟීමෙන් ඔබව පෙළන අවස්ථා ඔබට මතක ඇති.

චන්ද්‍රගුප්ත තේණුවර මේ සංසිද්ධිය ගළපන්නේ ලංකාවෙ මේ අවස්ථාවෙ පවතින දේශපාලනික හෝ දේශපාලනික නොවනවායැයි ඔබ සිතන සියළුම කාරණා සමඟයි. එකඟනොවී සිටීමට බැරිතරමටම ඒක බරපතලයි. පවතින සහ පැවතුන සංස්කෘතික සහ දේශපාලනික රෝගී තත්වය මුලින්ම රිදවන්නේ කලාකරුවාවයි. එම රිදුම කලාකෘති තුළ සියුම්ව අතුරා පිට කරන තෙක් ගින්නක් මෙන් හිත තුළ දැවෙනවා විය යුතුයි. කලාකරුවකු සෘජු දේශපාලනික මැදිහත් වීමකට වඩා එහා ගොස් බුද්ධිමත් සංවාදයක් සඳහා කලාව භාවිතා කිරීම ම ඉතාම සිත්ගන්නාසුළු තත්වයක්. කලාකෘති හුදෙක් දේශපාලනික මැදිහත් වීමක් නොවී ඒවා කලාව ලෙස රසවිඳීමට ඇති දොරගුලු වසා නොදැමීම ඊටත් වඩා ලස්සන කාරණාවක්.

කලාකෘතියක දේශපාලනික මැදිහත්වීම කෙසේ වෙතත් චිත්‍රයක් චිත්‍රයක් ලෙසටත්, සංගීතය සංගීතය ලෙසටත්, සිනමාපටයක් සිනමාපටයක් ලෙසටත් කලාත්මක රසවින්දනයකට ඉඩ හසර තිබිය යුතුයි. තේණුවර විසින් Glitch ප්‍රදර්ශනය සඳහා නිර්මාණයකර ඇති සියළුම චිත්‍ර එහි දේශපාලනික අර්ථයෙන් මුදවා ගත්කල වුවත් හැඩතළ, වර්ණ ඇතිරුම අලංකාර ප්‍රස්තුතයක් ලෙස විඳගැනීමට ඔබට හැකිවනු ඇත. නමුත් ඒ චිත්‍ර පසුබිමෙහි ඇති භයංකාරත්වය, වේදනාවන් සහ ලේ වල මතකයන්ගෙන්  ඔබට වෙන්වීමක් නොලැබෙනු ඇත.

අප රටක් ලෙස දීර්ඝ කාලීනව අත්දකින මෙම Glitch තත්වය තවම අවසන් වී නැති බවක් හැඟෙන අතර මෙම Glitch මොහොත සදාකාලික නොවීමට නම් චැනල් මාරු කිරීම පසෙකලා උපකරණය අලුත්වැඩියා කරගත යුතුව ඇත.

පලි: කලාකරුවකු විසින් අවංකව නිර්මාණය කලායැයි අනුමාන කළ හැකි ප්‍රකාශණමය චිත්‍ර ඉහළ මිලකට අළෙවි වීම සුභවාදී යැයි හැඟෙන්නේ, එසේ වීමට එවැනි කලා නිර්මාණ සඳහා පිළිගැනීමක් ලැබී තිබෙන බවයි. කලාව අගයකරන, එවැනි වියදමක් කලාකෘති සඳහා දැරිය හැකි පිරිසක් කොහේ හෝ ජීවත්වනබවයි.

සුමුදු අතුකෝරල

කියරොස්ටාමි

කියරොස්ටාමි ලෝක සිනමාවෙ එක අපූරු පරිච්ඡෙදයක් අවසන් කරනවා. ඒත් හොඳම දේ වෙන්නේ ඒ පරිච්ඡේදය ඉවර වෙන්නේ, තව පරිච්ඡේද ගොඩකට පණපොවලා. ඒක ඉරානයට විතරක් සීමාවෙන්නෙ නැහැ. ලෝකෙ හැම තැනම අහුමුලු වලින් කියරොස්ටාමි ඉවර කරපු තැනට අලුත් ආරම්බයක් ලැබෙනවා. කොන්ටෙම්පරරි සිනමාව ඇතුලෙ එයාව අයින් කරල කතාකරන්න අමාරුයි. දූවිළි, කහට, වියළි සුළඟ අස්සෙ නළියන හුදකලා ගස් වල පත්‍ර සහ රස්නෙ ඉවසගෙන අඬන්න ගොඩක් හේතු තිබිලත් නොහඬා ඉන්න මිනිස්සු ළඟට එයා කැමරාව අරන් ගියා. කියරොස්ටාමි ගෙ සිනමාවෙ සුළඟ, කඳු, ඉවරයක් නැති පාරවල්, දූවිල්ල සහ රළු බව අස්සෙන් මතුවෙන්නේ මිනිස්කම, හුදකලාව, ජීවිතයේ මරණය.

කියරොස්ටාමි ගෙ මම කැමතිම පින්තූරෙ තමයි මේක. එයා මහා සිනමාකරුවෙක් වුණාට පස්සෙ මේ කුඩා කැම්කොඩර් එකෙන් Five, ABC Africa වගේ චිත්‍රපටි හැදුවා. මොටර් රථයක සවිකරපු කුඩා කැමරාවකින් Ten චිත්‍රපටිය හැදුවා. චිත්‍රපටි ඇතුළට ඇත්ත මිනිස්සු, ඇත්ත පරිසර අරන් එන්න එයා බය වුණේ නැහැ. හුදකලා පරිසර දර්ශන අතරෙ ඒකාකාරී බව ඉවරවෙන්නෙ අපැහැදිලි නමුත් දුකක සහ සතුටක පැහැයකින්.

කියරොස්ටාමි එක තැනකදි කියපු මේ අදහසට මම ගොඩක් කැමතියි.
"I can watch films and say how technically beautiful they are, but I'm not impressed by any technicality."

එයාට කුරසොවයි, රායිවයි, බර්ග්මාන්වයි, තර්කොව්ස්කිවයි එහෙදි හම්බවෙන්න කියල මම ප්‍රාර්ථනා කරනවා.

සුමුදු අතුකෝරල

ආදරය කරන්න දන්නෙ නැති අය යුද්දෙ කරනවා

"ආදරය කරන්න දන්නෙ නැති අය යුද්දෙ කරනවා"

මේ අදහස කියවුනේ ළඟදි නරඹපු  අතික් රහිමි (Atiq Rahimi) විසින් කරපු “Patience stone” චිත්‍රපටියේ ලස්සන ගොල්ශිෆෙ ෆර්හානි ගෙ දෙබසක. 

"ඇගේ ඇස අග" චිත්‍රපටිය නරඹලා ඇවිත් හිතට කරදර දීපු අදහස් එක්ක ඉද්දි තමයි “Patience stone”  චිත්‍රපටිය බලන්න ලැබුනෙත්. මේ සටහන ලියන්න හිතුනේ ඊට පස්සෙයි.

ආදරය හෝ ආශාව යන සංකල්ප මිනිස් ඉතිහාසයෙ ඉඳන් කවදාවත් වෙනස් නොවී පැවතගෙන ආපු මිනිස් හෝ සත්ව සංහතියෙම කොටසක්. මිනිස් සම්බන්ධතා විවිධාකාරී වෙන්න පුළුවන්. ඔයාගේ ආත්මයම සුණුවිසුණු කරන ආදරයේ හෝ ආශාවේ පරමාදර්ශය ඔබට දැනටමත් මුණගැහිලා ඇති නැත්නම් අනාගතයේදි මුණගැහෙන්නත් නොගැහෙන්නත් පුළුවන්. ඉතින් එහෙම තැනකදි ඔයාව සුළිසුළඟට අහුවෙන පුළුන් කැටියක් වගේ ගහගෙන ගිහින් ගිනිගන්න ඉඩ තියෙනවා. ඒ අකරතැබ්බය සාධාරණ හෝ අසාධාරණ ලෙස නම්කරන්න ඔබ කිසිම කෙනෙකුට සුදුසුකමක් නැහැ කියලයි මට හිතෙන්නේ. හරි හෝ වැරැද්ද තීරණය කරන්න පුළුවන් ඔබටම විතරයි. සමහර වෙලාවට ඔබට වුණත් බැරිවෙන්න පුළුවන්.

අපි සංස්කෘතියක් හෝ සදාචාරමත් පැවැත්මක් විදිහටම අගක් මුලක් හොයාගන්න බැරිව අතරමං වුණ රටක්. සදාචාරවත් සමාජයක් වශයෙන් ලොකු ලේබල් ගහගෙන අපි පරණ මඩගොහොරුවෙම එරෙනවා. ඉතින් අපි අර කව්දෝ කිව්ව වගේ අවුරුදු ශතවර්ශ ගානක ඉඳලම දියුණුවෙමින් පවතින රටක්. මම හඳගමගෙ සිනමාත්මක මැදිහත් වීමට කැමති එයා සිනමාකරුවෙක් විදිහට අපේ සමාජය තුවාලකරලා ඇතුළට එබිල බලන නිසයි. සියුම්ව සැතකින් කපා විවෘත නොකර හරියටම රෝගය අඳුරගන්න බැහැ. රෝගය අඳුර ගත්තත් නැතත් අඩුම ගානේ තුවාල කරපුවම රිදෙන එක වුණත් හොඳ දෙයක්. හැමදාම සිවිය අත ගගා ලස්සනයි හරි හොඳයි කිය කිය ඉඳලම දැන් ඇති නැද්ද?

චිත්‍රපටිය ඇතුළෙ හඳගම යෝජනා කරන්නේ යුද්ද නොකර ආදරය කරමු කියන අදහස කියලයි මට හිතෙනේ. ගහමරානොගෙන තවත් මිනිහෙක්ගෙ සිතුවිළි, සම්බන්ධතා, විවෘතව අවබෝධ කරගැනීමට හැමෝටම තමන්ගේ මමත්වය පැත්තකින් තියල ආදරණීය වෙන්න වෙයි. ගැහැණියෙක් මිනිහෙක් අතරෙ තියෙන ආදරයක් ගැන නෙමෙයි මම කියන්නේ, මනුස්සයෙක් තවත් මනුස්සයෙක් වෙත දක්වන ආදරය සහ මානුශික බව ගැන.

මේ අතරෙම මට හරි සතුටක් දැනුණා හඳගමගෙ සිනමා ප්‍රකාශණ විදිය ගැන. නියොන් එළි, පාවෙලා යන කැමරා රූප, නවීන සමාජයේ අඩුම කුඩුම, අලුත් විදිහෙ (අපිට) සංගීත මුසුවත් එක්ක එයා චිත්‍රපටිය ඇතුළට ගේන නැවුම් අදහස් හඳගම සිනමාකරුවෙක් විදිහට අනාගතයට යන්න සැරසිලයි ඉන්නේ. රූප වලින් කියන්න බැරි දේවල් ටික චිත්‍රපටිය පුරාම අමුතු පැහැයක් විදිහට මුසු කරන සංගීතය ගැන චිත්‍රාල් ට සුබපතන්නම ඔනේ. චිත්‍රපටියෙ ලොකු චරිත එක්ක හැපෙමින් නොනවතින අරගලයක යෙදෙන සඳලිගෙ චරිතයෙ "ඇට්ටර" ගතියත්, රාදිකාගෙ චරිතය ඇතුළෙ හඳගම විසින් නිධන් කරන ලද හැමදෙයක්මත්  චිත්‍රපටිය තුළ ගලායාම ගැන ලොකු වගකීමක් දරනව නේද කියල මට අවසානයෙදි හිතුනා. 

ඇගේ ඇස අග ලංකාවෙ, ලංකාව ගැන,  ලංකාවෙ මිනිස්සු ගැන කරපු චිත්‍රපටියක්. ඉතින් මට “Elegy” මෙතෙන්ට අදාළම නැහැ.

සුමුදු අතුකෝරල